Antalyada dənizin 50 m dərinliyində Osmanlı döyüş gəmisi tapılıb

04.09.2020

Antaliyada dənizdə 40-50 metr dərinlikdə, qumla örtülmüş bir Osmanlı döyüş gəmisi dağıntıları tapılıb. Topları, top topları, taxta hissələri, yelkənlər, iplər, dəmir hissələr və lövbərləri ilə tapılan Osmanlı gəmi qəzasında, göyərtədəki topların da quma salamat tapıldığı aşkar edilib.

Antalya və Mersin sahillərində sualtı araşdırma aparan Akdeniz Universiteti Mədəni İrsin Qorunması və Bərpası Bölümü Başçısı Dos. Dr. Hakan Öniz və qrupu Antalyada 42, Mersində 12 yeni gəmi qalıqları təyin edib.

Araşdırmalarında indiyə qədər yeniləri ilə birlikdə ortaya çıxan gəmi qəzası sayının 300 olduğunu ifadə edən Dos. Dr. Öniz, Antalya və Mersin sahillərində dənizdə 10-50 metr dərinliklərdə yeni gəmi qəzalarının aşkar edildiyini qeyd etdi. 2020-ci ildə əvvəllər araşdırılmamış ərazilərdə sualtı robotlar, yan tarama sonarları, çoxbucaqlı sonarlar və pilotsuz təyyarələrlə son texnologiyanı istifadə etdiklərini bildirdilər. Dr. Öniz, inkişaf etmiş texnologiya sayəsində əvvəllər əldə olunmayan dərinliklərə getdiklərini söylədi. Öniz araşdırmalarında dənizdə 55 metrə endiklərini söylədi və tapılan gəmi qəzalarının nisbətən yaxşı qorunub saxlandığını vurğuladı.

Bu il təyin olunan 54 gəmi qalıqlarının Tunc dövründən Osmanlı dövrünə qədər təxminən 5 min illik bir müddətə aid gəmi qəzaları və digər qalıqları olduğunu ifadə edən Dos. Dr. Öniz, "Bu dağıntılar bizə dəniz ticarətinin 5 min ildir sahillərimizdə aparıldığını da göstərir. Osmanlı gəmisi xaricindəki 53 gəmi qəzasından 50-nin ikiqat işlənmiş torpaq küpləri (amforalar) olduğunu izah edən Dos. Dr. Öniz, "Təxminən amfora ilə yüklənmiş 50 gəmi qəzasından 30-nun Kilikya bölgəsindən zeytun yağı və şərab daşıdığını təxmin edirik. Bu gəmilərin hara getdiyini dəqiq bilməsək də, o zaman Kilikiya bölgəsinin zeytun yağı və şərabının alıcısının İstanbul olduğunu və bölgədən İstanbula gələn məhsullara vergi endirimlərinin tətbiq olunduğunu bilirik.

Bu il təyin olunan 54 gəmi qəzasının Tunc dövründən Osmanlı dövrünə qədər təxminən 5 min illik bir müddətə aid gəmi qəzaları və digər qalıqları olduğunu ifadə edən Dos. Dr. Öniz, "Bu dağıntılar bizə dəniz ticarəti sahillərimizdə 5 min ildir geniş yayıldığını göstərir." Osmanlı gəmi qəzaları xaricindəki 53 balığın 50-nin ikiqat işlənmiş torpaq qabları (amforalar) olduğunu izah edən Dosent Öniz, "Amfora yükləndi. "Təxminən 50 gəmi qəzasından 30-nun Kilikiya bölgəsindən zeytun yağı və şərab daşıdığını təxmin edirik. Bu gəmilərin hara getdiyini dəqiq bilməsək də, o zaman İstanbulun Kilikiya bölgəsinin zeytun yağı və şərabının alıcısı olduğunu və bölgədən İstanbula göndərilən məhsullar üçün vergi endirimlərinin edildiyini bilirik."

Dos. Dr. Preview, BC. Miladın 1-ci əsrindən. 7-ci əsrə qədər Kilikiya bölgəsində beynəlxalq bir oxda zeytun yağı və şərab ticarətinin aparıldığını da əlavə etdi.

Bu il tapdıqları ən əhəmiyyətli qəzanın 18-ci əsrdə batan Osmanlı döyüş gəmisi olduğunu söyləyən Dos. Dr. Öniz davam etdi, "Yəqin ki, bir hərbi gəmi. Bu gəmi qəzasına Antaliyanın qərbində 40-50 metr dərinlikdə çatdıq. Gəminin demək olar ki, hamısı yerindədir. Sanki hər şey bir zaman kapsulası kimi, dağıntıda donmuşdur. Araşdırmamızla az qala batdığı günə çatmaq mümkün idi. Taxta hissələri, top və top topları xaricində o dövrün texnologiyası ilə hazırlanmış yelkənli dişli suda qumun altında gizləndi. Gəmi orta hesabla 10-20 sm qum örtüyü ilə örtülmüşdür. Qum örtüyünü açdığımızda gəminin yelkənli avadanlığının ilkin vəziyyətinə çatmaq mümkün idi. Bizi hədsiz dərəcədə həyəcanlandıran bir qəza idi. Çünki əvvəllər belə bir yelkən texnologiyasına rast gəlməmişik.